KHÁI NIỆM

BASS (ÂM TRẦM) – MID (ÂM TRUNG) – TREBLE (ÂM CAO) TRONG ÂM THANH
Bản chất của âm thanh là các sóng dao động cơ học (thường xét trong môi trường không khí) và một trong những đơn vị cơ bản nhất của âm thanh chính là tần số âm thanh thường có kí hiệu là “Hz” và “Khz”.

Tai con người có khả năng nghe được dải tần số âm thanh trong khoảng từ 20Hz đến 20kHz (sóng âm thanh dao động từ 20 đến 20.000 lần/giây). Những tần số nào vượt ra khỏi giới hạn từ 20Hz đến 20kHz sẽ được gọi là: hạ âm (nếu thấp hơn 20Hz) và siêu âm (nếu cao hơn 20kHz).

Và để dễ xác định hơn thì người ta thường chia dải tần số con người có thể nghe được từ 20Hz đến 20KHz này ra làm 3 “khoảng tần số” đó là Thấp – Trung – Cao hay còn gọi là Bass – Mid – Treble.

• Âm Bass là âm thanh trong khoảng tần số từ 20 Hz đến 500Hz
• Âm Mid là âm thanh trong khoảng tần số từ 500 Hz đến 6 Khz (6000 Hz)
• Âm Treble là âm thanh trong khoảng tần số từ 6 Khz đến 20 Khz (20000 Hz)

1. Âm Bass
Dải tần số Bass lại được chia nhỏ ra thành:

• Low bass (Deep bass) : ~ 20Hz – 80Hz
• Bass : ~ 80Hz – 320Hz
• Upper bass (High bass) : ~ 320Hz – 500Hz

Bass là dải tần số thường bị đánh giá sai lệch nhiều nhất trong âm thanh. Người nghe thiếu kinh nghiệm thường nhầm lẫn giữa “độ sâu” và “cường độ” của âm Bass. Khi nghe những dàn loa đang chơi “nhạc mạnh” với âm lượng lớn thì chưa chắc đó đã là Bass tốt.

Một bộ loa có âm Bass tốt sẽ thể hiện được những tần số rất thấp (Bass xuống rất sâu) ngay cả ở mức âm lượng không quá lớn, âm Bass nghe tròn trịa, không bị rền, không có cảm giác âm Bass bị “kéo đuôi” (nghe bị ù).

Tuy nhiên đó là những định nghĩa về mặt lý thuyết, còn về sở thích thì mỗi người lại khác nhau và còn phụ thuộc cả vào thể loại âm thanh – âm nhạc đang trình diễn, không thể mặc định âm Bass như thế nào là “hay nhất” được.

Ví dụ khi nghe nhạc Rock, nhạc Electronic thì Bass nghe phải chắc, gọn, dứt khoát và có lực nảy thì sẽ phù hợp hơn. Ngược lại, nếu nghe nhạc Pop – Ballad, Country thì lại cần âm Bass trầm sâu một cách thật mềm mại và tinh tế…

2. Âm Mid.

Mid là dải tần số phổ biến nhất trong tự nhiên (giọng nói con người, tiếng kêu của đa số loài động vật, những âm thanh trong sinh hoạt hàng ngày…), nên đôi tai chúng ta nhạy cảm nhất và cũng đánh giá chính xác nhất ở dải tần số này.

Một âm Mid được coi là tốt khi có sự rõ ràng, mượt mà, độ chi tiết tốt và làm cho người nghe cảm thấy dễ chịu.

Âm thanh Mid cũng được chia nhỏ thành 3 loại

• Low mid : ~ 500Hz – 1kHz.
• Mid : ~ 1kHz – 2kHz.
• High mid : ~ 2kHz – 6kHz.

3. Âm Treble.

Có dải tần số âm thanh trải dài từ khoảng 6kHz đến 20kHz, âm Treble góp phần làm tăng độ chi tiết, tươi sáng, sắc bén của mọi âm thanh ta nghe thấy trong cuộc sống. 

Tiếng Treble “hay” sẽ không bị quá “bén” hoặc chói gắt, mà sẽ “thánh thót và trong vắt như pha lê”.

Do cấu tạo sinh học của lỗ tai và vùng não cảm nhận âm thanh, con người chỉ nghe được tới khoảng tần số 20kHz, nhưng theo nghiên cứu của những hãng âm thanh hàng đầu thế giới thì ở tần số siêu âm (cao hơn 20kHz) con người tuy không nghe được những vẫn “cảm nhận” được, góp phần làm gia tăng xúc cảm khi nghe nhạc. Do đó đã có khá nhiều nhà sản xuất tạo ra những chiếc loa có thể phát ra tần số cực cao (khoảng trên 30kHz) nhằm làm tăng “độ phiêu bay” của những thính giả khó tính. Và giá của những chiếc loa cao cấp như vậy thì ối trời ơi nghe cũng đủ ngất luôn rồi! Hầu hết tất cả những âm thanh chúng ta được nghe trong cuộc sống đều không chỉ nằm ở 1 tần số cố định, mà luôn là sự hòa trộn theo một tỉ lệ nào đó trong 3 dải tần số Bass – Mid – Treble nói trên.